ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ Γ2 ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑΣ
Η ιστορία της βιβλιοδεσίας είναι τόσο παλιά όσο και η ιστορία του βιβλίου. Από την αρχαιότητα, όταν πάνω σε πάπυρο ή περγαμηνή (από το όνομα της αρχαίας ελληνικής πόλης Πέργαμος), γράφτηκαν τα πρώτα «βιβλία», άρχισε και το «δέσιμό» τους. Σκοπό είχε την προστασία και τη διακόσμηση. Την εποχή της βασίλισσας Κλεοπάτρας στην Αίγυπτο, λέγεται, ότι κάποιοι αιγύπτιοι τεχνίτες, αντί να τυλίξουν τον πάπυρο σε ρολό, δίπλωσαν στη μέση τα φύλλα του παπύρου και τα έραψαν στη ράχη. Έτσι δημιουργήθηκαν τα πρώτα παραλληλεπίπεδα βιβλία που ονομάστηκαν «κώδικες». Κατόπιν δίπλωναν τα φύλλα στα τέσσερα (από εκεί έχουμε τη λέξη τετράδιο).
Το εξωτερικό μέρος του βιβλίου, το έντυναν με δέρμα και το διακοσμούσαν, όπως και σήμερα, με γεωμετρικά σχήματα, θέματα από τη φύση ή ότι άλλο ήθελε η φαντασία του κάθε βιβλιοδέτη. Στην Ευρώπη, αργότερα, η βιβλιοδεσία ήταν η «τέχνη των μοναστηριών» γιατί μόνο εκεί υπήρχαν βιβλία χειρόγραφα, μοναδικά και ανεκτίμητα. Με την εφεύρεση της τυπογραφίας τα βιβλία κυκλοφόρησαν παντού. Από τον 19ο αιώνα και μετά, με την ανάπτυξη της βιομηχανίας, εξαπλώθηκε και η βιομηχανική βιβλιοδεσία, και, ο κάθε αναγνώστης μπορούσε να αγοράσει πολλά βιβλία.
Όμως, κάποιοι βιβλιοδέτες συνέχισαν και συνεχίζουν στις μέρες μας, το χειροποίητο δέσιμο των βιβλίων με τη γνώση και το μεράκι του τεχνίτη και την ευαισθησία του καλλιτέχνη και δημιουργούν αριστουργήματα. Πρόκειται για έργα τέχνης, διαφορετικά το ένα από το άλλο, που κερδίζουν τον θαυμασμό μας. Οποιοδήποτε βιβλίο μπορεί, έτσι να μεταμορφωθεί σε εικαστική δημιουργία, νικώντας παράλληλα τη φθορά του χρόνου. Απλά βιβλία γίνονται μικρά θαύματα. Θαύματα που βγαίνουν από τα μαγικά χέρια ενός βιβλιοδέτη τέχνης.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΕ ΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΗ ΤΕΧΝΗΣ
Τι είναι αυτός ο αργαλειός; Μήπως είναι ένα έγχορδο μουσικό όργανο; Δεν είναι ούτε αργαλειός, ούτε μουσικό όργανο. Είναι το «τεζάκι», εργαλείο, που ράβουμε τα βιβλία. Όλα μαζί τα φύλλα τους; Όχι, τα ράβουμε τέσσερα τέσσερα. Ας δοκιμάσουμε! Και ναι! Όλα τα παιδιά της τάξης έραψαν φύλλα στο τεζάκι. Για να δούμε τώρα πώς ράβουμε και στο χέρι. Πρώτα διπλώνουμε ένα χαρτί στα τέσσερα, μετά κόβουμε τις άκρες και μετά το ράβουμε με ειδικό τρόπο. Και πάλι όλοι ράψαμε το δικό μας βιβλιαράκι.
Τι θα γράψουμε, όμως εδώ , και πώς θα το γράψουμε, αφού δεν έχουμε μολύβια; Και να, μπροστά μας γράμματα τυπογραφίας (μπρούτζινα στοιχεία σε διάφορα μεγέθη) και μελάνι για να τυπώσουμε. Χρησιμοποιήσαμε τα γράμματα και καταλάβαμε πως όλα ήταν ανάποδα. Ναι, ανάποδα, ώστε με το τύπωμα να φανούν σωστά. Μετά από τις ενδιαφέρουσες αυτές εργασίες, έγινε και το «θεωρητικό μάθημα». Όλοι ακούσαμε με αμείωτο ενδιαφέρον την βιβλιοδέτη τέχνης κ. Στέλλα Γεωργίου, μητέρα του μαθητή της τάξης μας Μανώλη Ρεπαπή, να εξηγεί πώς βιβλιοδετούμε ένα βιβλίο, πώς το συντηρούμε, πώς το στολίζουμε και πώς το προστατεύουμε. Είδαμε δείγματα από βιβλία καλλιτεχνικά δεμένα και διακοσμημένα. Μάθαμε για τη «συρραφή» του εξωφύλλου, το «χρύσωμα» στο κάλυμμα του δέρματος και πολλά άλλα.
Για το τέλος μας φύλαξε και μια έκπληξη. Άναψε φωτιά σε ένα γκαζάκι και τύπωσε, πάντα με τη συμμετοχή των παιδιών, σε δερμάτινα κομματάκια το αρχικό γράμμα του καθενός με χρυσά, πυρωμένα τυπογραφικά στοιχεία! Της χαρίσαμε την αγάπη μας με ένα θερμό χειροκρότημα και ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ για το ωραίο ταξίδι που μας έδωσε, στον κόσμο της τυπογραφίας και της βιβλιοδεσίας!
Η δασκάλα του Γ2
Αγγελική Κορκοβέλου
Η ιστορία της βιβλιοδεσίας είναι τόσο παλιά όσο και η ιστορία του βιβλίου. Από την αρχαιότητα, όταν πάνω σε πάπυρο ή περγαμηνή (από το όνομα της αρχαίας ελληνικής πόλης Πέργαμος), γράφτηκαν τα πρώτα «βιβλία», άρχισε και το «δέσιμό» τους. Σκοπό είχε την προστασία και τη διακόσμηση. Την εποχή της βασίλισσας Κλεοπάτρας στην Αίγυπτο, λέγεται, ότι κάποιοι αιγύπτιοι τεχνίτες, αντί να τυλίξουν τον πάπυρο σε ρολό, δίπλωσαν στη μέση τα φύλλα του παπύρου και τα έραψαν στη ράχη. Έτσι δημιουργήθηκαν τα πρώτα παραλληλεπίπεδα βιβλία που ονομάστηκαν «κώδικες». Κατόπιν δίπλωναν τα φύλλα στα τέσσερα (από εκεί έχουμε τη λέξη τετράδιο).
Το εξωτερικό μέρος του βιβλίου, το έντυναν με δέρμα και το διακοσμούσαν, όπως και σήμερα, με γεωμετρικά σχήματα, θέματα από τη φύση ή ότι άλλο ήθελε η φαντασία του κάθε βιβλιοδέτη. Στην Ευρώπη, αργότερα, η βιβλιοδεσία ήταν η «τέχνη των μοναστηριών» γιατί μόνο εκεί υπήρχαν βιβλία χειρόγραφα, μοναδικά και ανεκτίμητα. Με την εφεύρεση της τυπογραφίας τα βιβλία κυκλοφόρησαν παντού. Από τον 19ο αιώνα και μετά, με την ανάπτυξη της βιομηχανίας, εξαπλώθηκε και η βιομηχανική βιβλιοδεσία, και, ο κάθε αναγνώστης μπορούσε να αγοράσει πολλά βιβλία.
Όμως, κάποιοι βιβλιοδέτες συνέχισαν και συνεχίζουν στις μέρες μας, το χειροποίητο δέσιμο των βιβλίων με τη γνώση και το μεράκι του τεχνίτη και την ευαισθησία του καλλιτέχνη και δημιουργούν αριστουργήματα. Πρόκειται για έργα τέχνης, διαφορετικά το ένα από το άλλο, που κερδίζουν τον θαυμασμό μας. Οποιοδήποτε βιβλίο μπορεί, έτσι να μεταμορφωθεί σε εικαστική δημιουργία, νικώντας παράλληλα τη φθορά του χρόνου. Απλά βιβλία γίνονται μικρά θαύματα. Θαύματα που βγαίνουν από τα μαγικά χέρια ενός βιβλιοδέτη τέχνης.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΕ ΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΗ ΤΕΧΝΗΣ
Τι είναι αυτός ο αργαλειός; Μήπως είναι ένα έγχορδο μουσικό όργανο; Δεν είναι ούτε αργαλειός, ούτε μουσικό όργανο. Είναι το «τεζάκι», εργαλείο, που ράβουμε τα βιβλία. Όλα μαζί τα φύλλα τους; Όχι, τα ράβουμε τέσσερα τέσσερα. Ας δοκιμάσουμε! Και ναι! Όλα τα παιδιά της τάξης έραψαν φύλλα στο τεζάκι. Για να δούμε τώρα πώς ράβουμε και στο χέρι. Πρώτα διπλώνουμε ένα χαρτί στα τέσσερα, μετά κόβουμε τις άκρες και μετά το ράβουμε με ειδικό τρόπο. Και πάλι όλοι ράψαμε το δικό μας βιβλιαράκι.
Τι θα γράψουμε, όμως εδώ , και πώς θα το γράψουμε, αφού δεν έχουμε μολύβια; Και να, μπροστά μας γράμματα τυπογραφίας (μπρούτζινα στοιχεία σε διάφορα μεγέθη) και μελάνι για να τυπώσουμε. Χρησιμοποιήσαμε τα γράμματα και καταλάβαμε πως όλα ήταν ανάποδα. Ναι, ανάποδα, ώστε με το τύπωμα να φανούν σωστά. Μετά από τις ενδιαφέρουσες αυτές εργασίες, έγινε και το «θεωρητικό μάθημα». Όλοι ακούσαμε με αμείωτο ενδιαφέρον την βιβλιοδέτη τέχνης κ. Στέλλα Γεωργίου, μητέρα του μαθητή της τάξης μας Μανώλη Ρεπαπή, να εξηγεί πώς βιβλιοδετούμε ένα βιβλίο, πώς το συντηρούμε, πώς το στολίζουμε και πώς το προστατεύουμε. Είδαμε δείγματα από βιβλία καλλιτεχνικά δεμένα και διακοσμημένα. Μάθαμε για τη «συρραφή» του εξωφύλλου, το «χρύσωμα» στο κάλυμμα του δέρματος και πολλά άλλα.
Για το τέλος μας φύλαξε και μια έκπληξη. Άναψε φωτιά σε ένα γκαζάκι και τύπωσε, πάντα με τη συμμετοχή των παιδιών, σε δερμάτινα κομματάκια το αρχικό γράμμα του καθενός με χρυσά, πυρωμένα τυπογραφικά στοιχεία! Της χαρίσαμε την αγάπη μας με ένα θερμό χειροκρότημα και ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ για το ωραίο ταξίδι που μας έδωσε, στον κόσμο της τυπογραφίας και της βιβλιοδεσίας!
Η δασκάλα του Γ2
Αγγελική Κορκοβέλου
