Η Ελλάδα μέσα από τα μάτια ενός παιδιού

Ευρωπαίοι Συνέταιροι

 

                                       ΕΛΛΑΔΑ

Γεια σας! Είμαι η Κατερίνα και κατοικώ  στη  Ελλάδα όπου και έχω γεννηθεί. Αν κοιτάξεις το χάρτη, θα δεις  ότι η Ελλάδα είναι μια χερσόνησος που βρίσκεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη και βρέχεται από θάλασσα.

Στην Ελλάδα μιλάμε ελληνικά και μας ενθουσιάζει η ομορφιά και τα χρώματα της φύσης, η μουσική ,ο χορός  και τα παραδοσιακά φαγητά και γλυκίσματα. Αγαπημένα μας και πολύ γνωστά είναι το σουβλάκι και ο μουσακάς. Εμείς φτιάξαμε πρώτοι την φέτα ,το τυρί. Λάδι και ελιές εξάγονται σε όλον τον κόσμο.

Αν κοιτάξεις το χάρτη της Ελλάδος θα δεις ότι έχει πολλούς αρχαιολογικούς χώρους .Εδώ γεννήθηκε ο αρχαίος “ κλασσικός” πολιτισμός, η Δημοκρατία  και οι Ολυμπιακοί Αγώνες  που τώρα γίνονται σε όλο τον κόσμο. Η χώρα μου καταχτήθηκε πρώτα από τους Ρωμαίους  και ύστερα από τους  Τούρκους. Ύστερα από τετρακόσια χρόνια  ελευθερώθηκε το 1821. Ακολούθησαν οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι  όπου η Ελλάδα πάλεψε με όλη της τη δύναμη για την ελευθερία της και την ανεξαρτησία της, την οποία τελικά απέκτησε.

Μετά από όλα αυτά που μου διηγήθηκαν οι γονείς μου καταλαβαίνω όλο και περισσότερο ότι το μεγάλο κατόρθωμα της  Ευρωπαϊκής  Ένωσης είναι η επικράτηση της ειρήνης  και της συνεργασίας ανάμεσα σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη.

Πρόγραμμα COMENIUS

Το σχολείο μας επιλέχτηκε μετά από αίτηση που κάναμε να συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Comenius. Τα παιδιά σε συνεργασία με άλλους συμμσθητές τους από την ΤΟΥΡΚΙΑ, τη ΡΟΥΜΑΝΙΑ, τη ΛΕΤΟΝΙΑ, την ΙΣΠΑΝΙΑ και την ΙΤΑΛΙΑ θα εργαστούν για να παρουσιάσουν ένα project με τίτλο ΠΑΙΞΕ ΜΑΖΙ ΜΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ."PLAY WITH ME AND NOT WITH PC".
Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού θα γίνουν επισκέψεις και ανταλλαγές μαθητών και εκπαιδευτικών σε όλες τις παραπάνω χώρες.
 

Play with me, not with P/C: Παιχνίδι και ψηφιακές δημιουργίες στο πλαίσιο ενός Διαπολιτισμικού Ευρωπαϊκού Προγράμματος Comenius

                                    Αγγελική Κορκοβέλου

Play


(Απόσπασμα από την εισήγηση της Αγγελικής Κορκοβέλου δασκάλας στο 13ο Δημοτικό σχολείο Χαλανδρίου, στο 16ο Διεθνές Συνέδριο του Κέντρου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών, με θέμα: «Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης, Διαπολιτισμικότητα και τα Ελληνικά ως ξένη γλώσσα, που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα στις 28-30 Ιουνίου 2013)

 

      Η εργασία αυτή αφορά τη σύγκριση μεταξύ των παραδοσιακών παιχνιδιών, που παίζουν τα παιδιά στην ύπαιθρο, στο σχολείο ή στις γειτονιές, και, των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, που παίζονται με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι ή σε κλειστούς χώρους γενικότερα. Το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη της διαδικασίας διαλόγου και όχι η προσπάθεια υιοθέτησης μιας αποδεκτής ή προκαθορισμένης σχέσης. Η δυνατότητα συμμετοχής στην παραγωγή ψηφιακών οπτικοακουστικών έργων δίνουν ευκαιρίες στα παιδιά για ανάπτυξη της δημιουργικότητας και στους εκπαιδευτικούς ευκαιρίες για συνεργασία πάνω σε αυτά τα θέματα. Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Comenius, με την πλούσια θεματική του και τις ανταλλαγές των μαθητών, δίνει τη δυνατότητα να αναπτυχθούν νέες και ενδιαφέρουσες απόψεις και δράσεις από τους μαθητές διαφορετικών χωρών της Ευρώπης.

                                                    **************

Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Comenius

    Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Comenius είναι ένα από τα πολλά προγράμματα[1], στα οποία έχουν τα ελληνικά σχολεία δικαίωμα συμμετοχής και τα οποία ονομάζονται «Προγράμματα Δια Βίου Μάθησης». Συμμετέχουν τα 27 κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς επίσης και η Τουρκία, η Νορβηγία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν.

    Οι στόχοι του Προγράμματος είναι Ειδικοί και Επιχειρησιακοί. Στους πρώτους αναφέρεται η ανάπτυξη της γνώσης και της κατανόησης της διαφορετικότητας των Ευρωπαϊκών Πολιτισμών και γλωσσών και της αξίας της στους μαθητές και στους εκπαιδευτικούς, και επί πλέον, η παροχή βοήθειας στους νέους για την απόκτηση βασικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων, οι οποίες κρίνονται ως απαραίτητες για την προσωπική τους εξέλιξη, τη μελλοντική τους απασχόληση και την ενεργό συμμετοχή τους στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Η δεύτερη ομάδα των στόχων αφορά την βελτίωση της κατάρτισης των εκπαιδευτικών, την ενθάρρυνση της εκμάθησης ξένων γλωσσών, τη στήριξη των βελτιώσεων που αφορούν τόσο τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις, όσο και τη διαχείριση σχολείων, τη στήριξη της ανάπτυξης καινοτόμων περιεχομένων βασισμένων στις Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών,  στη βελτίωση της ποιότητας και αύξηση της κινητικότητας μαθητών και εκπαιδευτικών από διαφορετικά κράτη – μέλη κ.ά.[2]

   Το Πρόγραμμα Comenius υποστηρίζει την κινητικότητα φυσικών προσώπων σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα και περιλαμβάνει διάφορες δράσεις. Μεταξύ αυτών των δράσεων είναι και οι ανταλλαγές μαθητών και εκπαιδευτικού προσωπικού στο πλαίσιο ενός σχεδίου ή σύμπραξης. Η δραστηριότητα αυτή είναι η πλέον διαδεδομένη στη χώρα μας και στο πλαίσιό της πραγματοποιούμε την παρούσα εργασία.

     Πιο συγκεκριμένα, μια Σχολική Σύμπραξη υλοποιεί ένα Κοινό Σχέδιο Μάθησης (project) για δύο χρόνια, επομένως δίνεται η ευκαιρία σε μαθητές και εκπαιδευτικούς (από τουλάχιστον δύο χώρες) να εργαστούν μαζί σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος.

                                                   ****************

 Το παιδικό παιχνίδι

    Για τη μεγάλη σπουδαιότητα του παιχνιδιού στη ζωή των παιδιών έχουν γραφτεί πάρα πολλά. Η σημασία του έχει τονιστεί χιλιάδες χρόνια πριν, όταν ο Πλάτων στην Πολιτεία αναφέρει για το παιχνίδι ότι είναι το μόνο σίγουρο μέσο για τη διάπλαση των παιδιών από τον 3ο έως τον 6ο χρόνο τους. Στην κλασική παιδαγωγική βιβλιογραφία το παιδικό παιχνίδι αναλύεται ως πεδίο εκμάθησης  δεξιοτήτων, γνώσεων, αξιών και συμπεριφορών, που οδηγούν στη βαθμιαία κοινωνική ένταξη – ενσωμάτωση του παιδιού στον κυρίαρχο πολιτισμό μιας κοινωνίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε την άποψη του Vygotsky ότι το παιχνίδι προηγείται της ανάπτυξης εφόσον μέσω αυτού το παιδί αποκτά δεξιότητες, κίνητρα και στάσεις απαραίτητα για την κοινωνική του προσαρμογή[3].

    Πιο αναλυτικά, το παιχνίδι επιδρά στη φυσική κατάσταση του παιδιού, στις επιδεξιότητες της κινητικότητας, στη μυοσκελετική του ανάπτυξη, στον οπτικό και κινητικό συγχρονισμό, στην ικανότητα αντίληψης και προσοχής, στον προσανατολισμό του στον χώρο και στη γνώση του ανθρωπίνου σώματος. Επίσης, βοηθά την κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού γιατί καλλιεργεί το ομαδικό πνεύμα, την ατομική έκφραση μέσα στην ομάδα, την επικοινωνία, την υπευθυνότητα και πρωτοβουλία, τη εμπιστοσύνη, τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και στους κοινωνικούς κανόνες. Όσο για τη συναισθηματική του ωριμότητα και δημιουργικότητα, το παιχνίδι (με τους άλλους) συμβάλλει στην καλλιέργεια και εξωτερίκευση των συναισθημάτων, στην αυτοεκτίμηση, στην εκτόνωση της έντασης, στη μίμηση ρόλων, προτύπων και συμπεριφορών. Δεν πρέπει να παραλείψουμε ότι στην την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και στην ικανότητα αυτοσχεδιασμού.

     Πιο πάνω αναφέραμε τον Vigotsky, o οποίος, όπως και ο Piaget, έθεσαν τα θεμέλια της ανάπτυξης της σκέψης. Επί πλέον, ο Freud μίλησε για την ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη και ο Erikson για την ανάπτυξη της ταυτότητας. Ο Kohlberg έθεσε τα θεμέλια της ηθικής ανάπτυξης και ο Bowlby εισήγαγε την έννοια της ανάπτυξης του συναισθηματικού δεσμού.

    Όλοι αυτοί οι σπουδαίοι επιστήμονες, και άλλοι πολλοί που εμπλούτισαν τις θεωρίες των ανωτέρω, έχουν ένα ιδιαίτερο γνώρισμα: έζησαν και εργάστηκαν σε ιστορικές εποχές, όπου οι τεχνολογία δεν είχε αποτελέσει τόσο πολύ σημαντικό μέρος της καθημερινότητας των ανθρώπων. Και πιο συγκεκριμένα η επικοινωνία τους και η πληροφόρησή τους  δεν ήταν διαμεσολαβημένη με την ποσότητα και την ποιότητα της σημερινής μορφής[4]. Άρα, λοιπόν, το θέμα για τους σύγχρονους παιδαγωγούς, γονείς, εκπαιδευτικούς και επιστήμονες, που ασχολούνται με το παιδικό παιχνίδι και, γενικότερα, με την ανάπτυξη του παιδιού, είναι, να μην προσπαθούν να προστατέψουν το παιδί από τα ΜΜΕ και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια αλλά να το προετοιμάσουν να κατανοήσει τον κόσμο μέσα στον οποίο ζει, τόσο τον πραγματικό, όσο και τον εικονικό.

                                                           **************

Το ηλεκτρονικό παιχνίδι

     Είναι κοινός τόπος ότι η  τεχνολογική εξέλιξη των παιδικών παιχνιδιών συμβαδίζει με την τεχνολογική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Οι κατασκευαστές παιχνιδιών εκμεταλλεύονταν ανέκαθεν, άμεσα, τις τεχνολογικές εφευρέσεις. Επομένως μετά το 1900, που το πρώτο ηλεκτρονικό (με μπαταρίες) τραινάκι αγαπήθηκε από μικρούς και μεγάλους, με μεγάλα βήματα φτάσαμε, το 1972, στα πρώτα βιντεοπαιχνίδια. Το 1983 κυκλοφορεί το Nintento και από το 1989 τα παιδιά παίζουν με τα φορητά, πλέον, βιντεοπαιχνίδια το Gameboy, το Actionman, to Walman κλπ. Σήμερα, με την ευρύτατη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και γενικά,  όλων των  πολυμέσων, τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να παίζουν χιλιάδες παιχνίδια καταναλώνοντας πολύ από τον ελεύθερο χρόνο τους.

      Η ενασχόληση αυτή κρύβει πολλούς κινδύνους. Για παράδειγμα, μεταφέρει τον «εαυτό από το εδώ και τώρα στο άχρονο αλλού»[5]. Με άλλα λόγια, την ώρα που το παιδί πρέπει να αναπτύξει την αντίληψη για τον εαυτό του και να διαμορφώσει την ταυτότητά του, παίζοντας μπροστά στην οθόνη, χάνει την αίσθηση της συνέχειας από το παρελθόν στο παρόν και στο μέλλον. Το ηλεκτρονικό παιχνίδι  αντικαθιστά την άμεση διαπροσωπική επικοινωνία και το πραγματικό βίωμα. Δεν επιτρέπει την επεξεργασία των αισθημάτων, την ψυχολογική ωρίμανση. Συμβάλει στην ομοιογενοποίηση της σκέψης και της φαντασίας, εφόσον οι προκατασκευασμένες κινούμενες εικόνες μειώνουν στο ελάχιστο τη νοητική δραστηριότητα. Ενισχύει τη μοναχικότητα και τις ατομικές επιδιώξεις. Αυτά και άλλα πολλά θα μπορούσαμε να καταλογίσουμε στη χρήση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών.

     Στον αντίποδα όλων αυτών βρίσκονται τα ψηφιακά παιχνίδια, που χρησιμοποιούνται, όχι μόνο για ψυχαγωγία, αλλά για θέματα εκπαίδευσης, ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και διάχυσης ιδεών. Για παράδειγμα αναφέρουμε τα ψηφιακά παιχνίδια μαθησιακού σκοπού, που έχουν ιδιαίτερο εκπαιδευτικό ενδιαφέρον αλλά και πρόσθετες δυνατότητες καταγραφής της πολιτιστικής μνήμης και αφήγησης[6], και πολλά άλλα προτεινόμενα από το Υπουργείο Παιδείας και την Εκπαιδευτική Τηλεόραση.

     Άλλωστε, η έρευνα με τίτλο «Πανελλαδική Έρευνα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση  για την Παιδεία στα Μέσα», που υλοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων το 2011, έδειξε ότι το διαδίκτυο, οι Η/Υ και τα ψηφιακά μέσα κερδίζουν έδαφος στις προτιμήσεις των δασκάλων για τη διδασκαλία στην τάξη παίρνοντας τη σκυτάλη από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης[7]. Έτσι, επιβεβαιώνεται για πολλοστή φορά ότι χρειάζεται μια καινοτόμος εκπαιδευτική πολιτική, που να βασίζεται: Στην επιμόρφωση και δια βίου κατάρτιση των εκπαιδευτικών, στην αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού προγράμματος με καινοτόμες διδασκαλίες και ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποδομής με οπτικοακουστικά μέσα και ηλεκτρονική διαδικτύωση των σχολείων.

                                            ********************

Η εργασία στο σχολείο μας

     Στο πλαίσιο των ανωτέρω θεωριών και πρακτικών και με αφετηρία την επιθυμία ομάδας μαθητών, οι οποίοι συμμετείχαν στο Πρόγραμμα Comenius, να αξιοποιήσουν τις αποκτηθείσες γνώσεις σε κινηματογραφικά θέματα, προσπαθήσαμε να εξετάσουμε τα εξής ερωτήματα:

   Θα μπορούσαν τα παιχνίδια στον ηλεκτρονικό υπολογιστή «κατά μόνας» να υποκαταστήσουν τη διαπροσωπική σχέση που δημιουργείται με   το παιχνίδι στο σχολείο, στην ύπαιθρο, στο σπίτι και αλλού;

   Τι εμπειρίες προσκόμισαν από τα παιχνίδια που έπαιξαν με τους μαθητές που φιλοξένησαν από τις πέντε χώρες της Ευρώπης;

   Πώς θα μπορούσε ο τίτλος, και, φυσικά η έννοια, του Προγράμματος να αποδοθεί με ένα σενάριο και τη δημιουργία μιας κινηματογραφικής ταινίας  μικρού μήκους, από τα ίδια τα παιδιά;

   Σκοπός αυτής  της εργασίας δεν είναι να υποδείξουμε και να προσπαθήσουμε να  πείσουμε ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις είναι αναντικατάστατες, δηλαδή να δείξουμε μια «αντικειμενική πραγματικότητα», αλλά να κατανοήσουμε τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των παιχνιδιών με ηλεκτρονικό υπολογιστή  και των παιχνιδιών τα οποία παίζονται ομαδικά και δια ζώσης.

    Στόχος είναι η ερμηνεία της κοινωνικής πραγματικότητας[8]  και η σύγκριση με την εικονική πραγματικότητα.

                                                 ***************

    Η Πολυμερής Σχολική Σύμπραξη Comenius, στο πλαίσιο της οποίας εργασθήκαμε, έχει έναρξη την 1/8/2012 και η διάρκειά της είναι 2 έτη. Οι δραστηριότητές μας μέχρι σήμερα, εκτείνονται στη  διάρκεια ενός έτους. Οι χώρες, εκτός της Ελλάδας,  που λαμβάνουν μέρος στο Πρόγραμμα είναι: Ισπανία, Ιταλία, Ρουμανία, Λετονία και Τουρκία[9].Κατά τη διάρκεια του έτους πραγματοποιήθηκαν οι τρεις επισκέψεις από τις έξι προβλεπόμενες, στις χώρες: Τουρκία, Ελλάδα και Ρουμανία. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν οι μαθητές των Δ΄, Ε΄& ΣΤ΄ τάξεων καθώς και όλοι οι εκπαιδευτικοί του σχολείου. Οι ξένοι μαθητές  φιλοξενήθηκαν στη χώρα μας, από τους μαθητές του σχολείου μας που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα, ήταν της ίδιας ηλικίας (11 – 13 ετών). Η γλώσσα  επικοινωνίας ήταν, κυρίως,  η αγγλική.

      Σχετικά με την πραγματοποίηση της έρευνας – δράσης,  εργαστήκαμε με τους μαθητές της Δ΄ τάξης, οι οποίοι φοιτούν στο απογευματινό τμήμα, «Ολοήμερο», του 13ου δημοτικού σχολείου Χαλανδρίου του Ν. Αττικής. Η εκπόνηση της δραστηριότητας είχε διάρκεια περίπου  επτά μήνες, από τον Οκτώβριο του 2012 έως και τον Απρίλιο του 2013. Να σημειωθεί ότι όλοι οι μαθητές είχαν πολύ καλή σχέση με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και τον χρησιμοποιούν στο σπίτι τόσο για σχολικές εργασίες, όσο και για παιχνίδια.

                                          ***************

     Η μέθοδος που χρησιμοποιήσαμε είναι ένα συνδυασμός έρευνας – δράσης και μελέτης περίπτωσης, εφόσον περιέχει στοιχεία και από τις δύο μεθόδους. Εφαρμόστηκε η συμμετοχική παρατήρηση σε συγκεκριμένη ομάδα μαθητών, σε συγκεκριμένο πλαίσιο[10].

    Όσον αφορά τη δημιουργία της ταινίας, θα αρχίσουμε από το πρώτο ερώτημα που προκύπτει: Ποια ήταν η επιθυμία που μας έσπρωξε σε αυτό το σχέδιο; Ποιο ήταν, δηλαδή, το κίνητρο; Η απάντηση είναι απλή. Όλες οι δραστηριότητες των μαθητών, τα παιχνίδια στο ύπαιθρο, τα αθλητικά δρώμενα, οι παραδοσιακοί χοροί και πολλά άλλα έπρεπε να βιντεοσκοπηθούν  για να χρησιμοποιηθούν στην Τελική Έκθεση Προόδου του Προγράμματος. Αφού συζητήθηκαν οι τρόποι βιντεοσκόπησης, μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών, προτάθηκε η ιδέα να γίνει κάτι  καλαίσθητο, να περιέχει και φαντασία, να γίνει, εν ολίγοις, προσπάθεια για έργο τέχνης. Ο ενθουσιασμός ήταν μεγάλος και σε ελάχιστες μέρες τα παιδιά έγραψαν ένα ολοκληρωμένο σενάριο.

   Το σενάριο είχε σκηνές, διαλόγους και προτάσεις για τον τρόπο κινηματογράφησης[11]. Επιλέχθηκαν οι ηθοποιοί, οι χώροι του γυρίσματος, οι χρονικές στιγμές των σκηνών, τα απαραίτητα αντικείμενα, τα ρούχα των ηθοποιών, οι ήχοι και η μουσική. Αρκετό χρόνο κράτησε η απόφαση για τα πλάνα (κοντινά, μεσαία ή μακρινά κλπ). Γενικά ήταν μια εξαιρετική εργασία που ανέδειξε το κλίμα της συνεργασίας στην ομάδα. Οι ρόλοι λειτούργησαν σωστά και τηρήθηκε ο αρχικός καταμερισμός της εργασίας. «Ένας ποιητής ή ένας ζωγράφος μπορεί να δουλεύει μόνος, αλλά ο σκηνοθέτης οφείλει να είναι πάνω και πριν από όλα, ένας αρχηγός ομάδας»[12] συνήθιζε να λέει ο σπουδαίος σκηνοθέτης M. Scorsese.

     Η δημιουργία της κινηματογραφικής ταινίας μικρού μήκους από τους μαθητές ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία, άκρως δημιουργική, που εκτός από τη μαθησιακή της πλευρά, βοήθησε στη σύσφιξη των σχέσεων μέσα στη συγκεκριμένη ομάδα.

 Τα  αποτελέσματα

       Θα δανειστούμε τα λόγια ενός σπουδαίου ποιητή και λογοτέχνη, που γράφτηκαν το 1853: «Υπάρχει, επίσης, ένα άλλο είδος παιχνιδιού, που εδώ και λίγον καιρό τείνει να πολλαπλασιαστεί, και για το οποίον δεν έχω να πω ούτε καλό ούτε κακό. Μιλώ για το επιστημονικό παιχνίδι.»[13]. Ο ποιητής C.  Baudelaire την εποχή εκείνη εννοούσε το στερεοσκόπιο, το φενακιστοσκόπιο κ.ά. Πίστευε ότι το παιδί, που παίζει με αυτά, διασκεδάζει και αναπτύσσει στο μυαλό του την κλίση προς τα «θαυμαστά και τα παράξενα», όπως έλεγε. Ούτε καλό, λοιπόν, ούτε κακό.

    Έτσι και οι μαθητές μας, θεωρούν, ότι οι νέες τεχνολογίες δεν είναι ούτε καλές, ούτε κακές. Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και Ενημέρωσης είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Απλώς υπάρχουν. «Η μέγιστη διαφορά μεταξύ της προηγούμενης και της νέας γενιάς των παιδιών και των εφήβων, είναι ότι οι δεύτεροι γεννιούνται σε ένα περιβάλλον όπου τα Μέσα προϋπάρχουν»[14]. Οι ενήλικες, φαίνεται, ότι δεν ξέρουμε πώς είναι να γεννιέσαι σε έναν κόσμο που έχει διαποτιστεί από διαμεσολαβημένες μορφές επικοινωνίας και πληροφόρησης.

     Με χαρά, εξαιρετική διάθεση και προθυμία έπαιξαν παιχνίδια με τους μαθητές των άλλων χωρών στην αυλή του σχολείου και μάλιστα διαπίστωσαν ότι πολλά από τα παιχνίδια έμοιαζαν μεταξύ τους κι ας είχαν διαφορετικό όνομα. Συζήτησαν, έφαγαν, φωτογραφήθηκαν, γέλασαν και ξεναγήθηκαν σε σημαντικούς ιστορικούς χώρους της Ελλάδας μαζί με τους φιλοξενούμενους . Με την ίδια διάθεση ασχολήθηκαν και με το γύρισμα της ταινίας όταν πια οι ξένοι μας είχαν φύγει.

    Στις συζητήσεις που ακολούθησαν  απαντώντας στα αρχικά ερωτήματα που είχαν τεθεί, τα παιδιά συμπέραναν ότι προτιμούν να παίζουν ομαδικά παιχνίδια και να επικοινωνούν με αυτό τον τρόπο με συμμαθητές και φίλους, παρά να είναι μόνοι τους μπροστά σε μια οθόνη. Χάρηκαν πολύ με αυτή την εμπειρία και θα επιθυμούσαν να την επαναλάβουν.

    Όσο για τις νέες τεχνολογίες, δε θα μπορούσε να δημιουργηθεί  οπτικοακουστικό προϊόν χωρίς τη χρήση τους.    Ίσως να φαίνεται εδώ κάποιο οξύμωρο  σχήμα: ενώ το πρόγραμμα προωθεί την άποψη play with me, not with p/c, στις διάφορες δραστηριότητες χρησιμοποιήθηκε ο ηλεκτρονικός υπολογιστής κατά κόρον. Πολλές φορές η επικοινωνία γινόταν με ηλεκτρονικά μηνύματα, χρησιμοποιήθηκαν κάμερες και φωτογραφικές μηχανές. Το μοντάζ, οι υπότιτλοι, η μουσική και πολλά άλλα στοιχεία της κινηματογραφικής ταινίας μικρού μήκους, επιτεύχθηκαν ψηφιακά. Άρα, λοιπόν, δεν πρόκειται για σχήμα οξύμωρο αλλά για μια πραγματικότητα που πρέπει να αποδεχτούμε: δεν πρέπει να απορρίπτουμε τις νέες τεχνολογίες και τα ΜΜΕ, αλλά να τα χρησιμοποιούμε δημιουργικά.

     Με βάση την παραπάνω εργασία μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι μαθητές βελτίωσαν αρκετά τις δεξιότητές τους, συμπεριλαμβανομένων των πολιτιστικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, αλλά και τις γνώσεις ξένων γλωσσών και δημιουργίας οπτικοακουστικού προϊόντος με σημαντικό ιδεολογικό περιεχόμενο.

    Ειδικότερα, παρατηρήθηκε ότι η κριτική ανάλυση του μηνύματος  (play with me, not with p/c), που προωθεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν μια διαδικασία διαλόγου και όχι προσπάθεια υιοθέτησης μιας αποδεκτής και προκαθορισμένης θέσης. Οι νέες τεχνολογίες δίνουν στα παιδιά ευκαιρίες για δημιουργική παραγωγή και στους εκπαιδευτικούς ευκαιρίες  για συνεργασία με τους μαθητές πάνω σε αυτά τα θέματα.

    Γενικά, οι εκπαιδευτικές πρακτικές που αναπτύχθηκαν στη διάρκεια του Προγράμματος Comenius, συνεχίζουν να διαχέονται και να εφαρμόζονται με επιτυχία,  από τους εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν, δικαιώνοντας με αυτό τον τρόπο τον Τσέχο παιδαγωγό του 17ου αιώνα  Κομένιο Ιωάννη Αμός[15], του οποίου το όνομα δανείστηκε η Ευρωπαϊκή αυτή Δραστηριότητα και ο οποίος υποστήριζε ότι: Τα σχολεία πρέπει να ανοιχτούν στον εξωτερικό κόσμο, και,  τόνιζε ότι το σχολείο είναι ένα θερμοκήπιο όπου καλλιεργείται ο χαρακτήρας, οι αξίες, οι ικανότητες, τα ταλέντα, οι δράσεις των μαθητών, ώστε να γίνουν ενεργοί πολίτες του αύριο.


[1] Τα υπόλοιπα εκπαιδευτικά προγράμματα είναι: Άνοιξη της Ευρώπης – Spring Day in Europe, eTwinning, Erasmus, Leonardo, Grundtvig, Insafe, Insight, Hands on Brains on, eMapps, Xplora, Nucleus, Scienceduc, CISCI, VOLVOX, Science on Stage, Ίδρυμα για την ποιότητα του e-Learning στην Ευρώπη, και Euridice – Information network on education in Europe. Στην Διαδικτυακή Εκπαιδευτική Πύλη του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού http://www.e-yliko.gr/htmls/programs/eu. (προσπελάστηκε στις 18/4/2013)
[2] Περισσότερα βλ. στο European Commission – Education. Στο: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-programme/comenius (προσπελάστηκε στις 9/4/2013)
[3] Vygotsky, L. (1994), Ο ρόλος του παιχνιδιού στην ανάπτυξη. Στα κείμενα εξελικτικής ψυχολογίας, τ.Β΄. Αθήνα: Gutenberg
[4] Βλ. περισσότερα για τις «Μετατροπές της παιδικής κατάστασης» στο: Ντάβου, Μ. (2005), Η Παιδική Ηλικία και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Αθήνα: Παπαζήσης
[5] Ντάβου, Μ. (2005), Η Παιδική Ηλικία και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Αθήνα: Παπαζήσης, σελ. 78 – 87.
[6]Βλ. περισσότερα στο:  Μεϊμάρης, Μ. & Γκούσκος, Δ. (2010), Τέχνη και τεχνολογία, παιχνίδι και αφήγηση: διαμεσολαβήσεις και διαμεσικότητες. Στα πρακτικά Ημερίδας του ΕΠΙΕΕ του ΕΚΠΑ, Παιχνίδι, αφήγηση, τεχνολογία – αναζητώντας το ψηφιακό ανάλογο της ανθρώπινης παραμυθίας. Αθήνα
[7] http://www.iom.gr (προσπελάστηκε στις 2/10/2011)
[8] Σχετικά με την κοινωνική πραγματικότητα βλ. στο: Κουζέλης, Γ.(1996) ,  Η Φαντασία στην Επιστήμη. Στο Γ. Κουζέλης, και Κ.Ψυχοπαίδης  (επιμ.), Επιστημολογία των Κοινωνικών Επιστημών. Αθήνα: Νήσος
[9] Βλ. περισσότερα στο έγγραφο του ΙΚΥ (Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών), Εκπαίδευση και Πολιτισμός, Πρόγραμμα δια βίου μάθησης Comenius, Αθήνα, 18/7/2012, Αρ. Πρωτ. 9711
[10] Βλ. περισσότερα στο Cohen, L. Και Manion, L. (1994), Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας, (μτφρ) Χ. Μητσοπούλου και Μ. Φιλοπούλου. Αθήνα:ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
[11] Σημαντική βοήθεια αντλήσαμε από τα βιβλία του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αρχαίας Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, από τα βιβλία του Camera Zizanio (Eυρωπαϊκή – και τα τελευταία χρόνια  Διεθνής – Συνάντηση Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας) και από τα βιβλία του Προγράμματος Γνωριμίας με τον Κινηματογράφο: Πάμε Σινεμά; Του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
[12] Scorsese, M. (1997), Voyage de Martin Scorsese a travers le cinema americain,εκδ. Cahiers du cinema. Στο: Strauss, F. και Huet, A. Η Κατασκευή μιας Ταινίας. Αθήνα:ΠΑΤΑΚΗΣ
[13] Baudelaire, C. (1853),  Ηθική των Παιχνιδιών. Στο: Σ. Πετσόπουλος (επιμ.), Κούκλες και Παιχνίδια.Αθήνα: ΑΓΡΑ, σ. 30
[14] Ντάβου, Μ. (2005), Η Παιδική Ηλικία και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Αθήνα: Παπαζήσης, σ.15
[15] Βλ. περισσότερα στο: http://en.wikipedia.org/wiki/John_Amos_Comenius (προσπελάστηκε στις 11/4/2013)

Glossolalia

(The voice of my language)

                                                                                                                               Music:  P. Thalassinos

   Lyrics: S Athanasiadou

The language that you gave me became a song, rosewater which brought blooming on my mother land.

 Its breeze coming from the sea, its breath looming from the mountains went all over the world and its voice moved away.

The East adored it, the West reaped its fruits, whoever approached and got to know it, was revived by a sweet desire, immortality was felt for people’s deeds, it shone the darkness of foreign nations and places.

My language so widely spoken, how I can value you?  You are a precious diamond, a stone to live on forever.  I know how to lift the stone to find silver mortals and to equip the language with arms.

The language you gave us polished our character, imparted knowledge to our mind cultivated our soul, enchanted many planets, writing was improved, race and earth mixed up and immediately they became one.

Its tones being  worth, countless words  flourished,  the words bred wings and gave birth to thoughts,  people’s knee was held in an upright  position so that the vow to freedom was kept and the Greek language became a miracle in the whole world.

My mother languages, so widely spoken, do not ever think I might betray you or reject you to indulge in other good things. You are my voice, so wonderful I will always cherish you since you are my precious diamond, a stone to live on forever.

 I know how to lift the stone and speak to the golden mortals so as to empower the language.